Pruritus (Kaşıntı)

Kaşıntı (pruritus), vücudun herhangi bir bölgesinde sürekli bir şeyler dolaşıyormuş gibi his oluşturan, yanma, batma ve ince sızlama benzeri belirtiler gösteren bir durumdur. Kaşıntı hissi insanları çok rahatsız ettiği gibi, uykusuzluğa, sıkıntıya, huzursuzluğa ve depresyona sebep olabilir. Kaşıntı çok sık rastlanan, yaşın ilerlemesi ile birlikte artış gösteren ve çok farklı etkenlerin yol açtığı bir şikayettir. Kaşıntı pek çok deri (cilt) hastalığının en önemli belirtilerinde olduğu gibi, bazı sistemik hastalıkların seyrinde de ortaya çıkabilir.

Kaşıntı, hem dermatolojik hemde sistemik hastalıklarda kaşıntı geceleri artış gösterir. Kaşıntının nedeni henüz tam olarak bilinmemektedir. Kaşıntı mediatörlerinin sirkadiyen salgılamasına ya da sürekli devam eden ritmin bozulmasına bağlı olabileceği düşünülmektedir. Diğer bir neden ise derinin fizyolojik yapısındaki diürnal oynamaların, ısı ve koruma işlevinde olabildiği için bu duruma sebebiyet vermesidir.

KAŞINTIYA NEDEN OLAN FAKTÖRLER

Kaşıntı vücudun bir çok bölgesinde görülebilir. Yerel kaşınma, genel kaşınma, yerel ve genel kaşınma şeklinde değerlendirilir. Kaşıntı alerjik yapıya sahip kişilerde daha fazla görülür. Kaşıntı astım sorunu olanlarda, saman nezlesi sorunu olanlarda, egzama problemi olanlarda, seboreik dermatit, atopik dermatit gibi egzamatöz rahatsızlıkları olan kişilerde, daha önce ürtiker, kurdeşen gibi kaşınmaya yol açan hastalıkları geçirenlerde,şeker hastalarında, diyaliz hastalarında, karaciğer hastalıkları olanlarda, bağırsak paraziti gibi bağırsak sorunları olanlarda, enfeksiyonel hastalıklarda, Akdeniz ateşi hastalığı olan kişilerde, Behçet hastalarında, bünyesinin alerji yaptığı işlerde çalışanlarda, güneş altında uzun süre çalışanlarda, cildini çok fazla temizleyen kişilerde, hamilelerde, küçük çocuklarda ve yaşlılarda cilt kuruluğuna bağlı veya alerjiye bağlı kaşıntı problemi daha sık görülür.

KAŞINTI TEŞHİSİNDE YAPILMASI GEREKEN TETKİKLER

Hastada kaşıntı şikayeti genel mi, bölgesel mi öncelikle bunun değerlendirilmesi gerekir. Eğer hastanın kaşıntısı bölgesel ise bu durum genellikle cilt hastalığına bağlıdır. Bu durumda hastanın bir dermatoloji uzmanına yönlendirilmesi ve doktorun yapacağı fizik muayene ile ön tanı konulur. Fakat hastada genel kaşıntı söz konusu ise bu duruma bir iç hastalığı neden olabilir.

Bu durumda hasta bir iç hastalıkları uzmanına gitmelidir. Genel kaşıntıya neden olabilecek hastalıklar, kansızlık, karaciğer hastalıkları, kan fazlalığı, böbrek hastalıkları, enfeksiyon hastalıkları, bağırsak parazitleri gibi iç hastalıklar genel kaşıntıya yol açabilir. Bütün bu hastalıkların araştırılması ve gereken testlerin ve gereken görüntüleme yöntemlerinin yapılması kaşıntının nedenini bulmak için önemlidir.

KAŞINTI NASIL TEDAVİ EDİLİR?

Kaşıntının tedavisi teşhisin konması ile mümkündür. Kaşıntıya neden olan faktör bir cilt hastalığı ise öncelikle bu cilt hastalığının tedavi edilmesi ile kaşıntı geçebilir. Kaşıntıya neden olan cilt hastalıkları tedavisi antihistaminikler, kortizonu kremler veya ağızdan alınan ilaçlar, cilt kuruluğunu önleyici nemlendiriciler, cildi yumuşatmak için kullanılan kremler, lazer tedavileri, fototerapi tedavileri gibi tedavi yöntemleri uygulanır.

Enfeksiyonel bir hastalık nedeni ile kaşıntı tedavisinde, yine hastalığa uygun tedavi yöntemlerine baş vurulur. Genel vücut kaşıntısı ise kaşıntıya neden olan hastalığın tedavisi uygulanır. Bunun yanı sıra bu dönemde cildi rahatlatmak için losyonlar, kortizonlu kremler gibi yöntemler ile hastanın kaşıntısı giderilir. Fakat bu tedaviler hastanın doktoru tarafından uygulanmalıdır.

KAŞINTI OLMAMASI İÇİN NELERE DİKKAT ETMELİ?

Kaşıntı nedeni ile tahriş olmuş ciltte çok fazla sabun ve banyo lifleri kullanılmamalıdır. Cilt tahriş olmuş ise bebe sabunları, şampuanları kullanmak faydalı olabilir. Kaşıntılı bölgeyi rahatlatmak için o bölgeyi nemlendirici yağlar veya kremler kullanmak fayda sağlar. Cilt rahatsızlıklarından kaynaklanan kaşıntılara organik veya güvenilir gül suyu sürmekte kaşıntıyı azaltabilir. Kaşıntıya yatkınlığı olan kişilerin beslenmelerinde de dikkatli olmaları gereklidir.

Örneğin, çay, kahve ve kola gibi içeceklerden çok fazla tüketmemeleri, Ciltte iltihabi reaksiyonları arttıran gıdalardan, şeker oranı yüksek, karbonhidrat oranı yüksek (pirinç, makarna, beyaz ekmek, şeker, çikolata gibi şeker oranı yüksek olan gıdalar), baharatlı yiyeceklerden, kızartmalardan, katı yağlardan uzak durmalarında fayda vardır. Ayrıca bazı cilt hastalıklarında bazı kuru yemişlerde kaşıntıyı şiddetlendirebilir. Örneğin, fıstık, ceviz, fındık, kaju, çiğdem gibi yağlı kuru yemişler kaşıntı şikayeti olan kişilerde kaşıntıyı arttırabilir. Kaşıntının olduğu dönemlerde sebze, meyve, yeşillikler ve beyaz et gibi besinler ile beslenmek daha faydalıdır.